Een ‘slimme’ meter is tegenwoordig de standaard energiemeter in Nederlandse huishoudens, want al zo’n 85 procent heeft zo’n meter aan de muur hangen. En ja, met al die miljoenen apparaten kan het weleens voorkomen dat er een een technisch mankement heeft. “Het is en blijft een apparaat”, zegt Lieselot Meelker, woordvoerder van Netbeheer Nederland. “Apparaten gaan weleens kapot en hebben weleens een technisch probleem.” Toch komt zo’n defect bij de energiemeter zelden voor. In het afgelopen jaar belden in totaal 20.000 mensen naar hun netbeheerder omdat ze dachten dat er verkeerd werd gemeten. Aan de hand van deze meldingen werden er duizend vervolgonderzoeken uitgevoerd bij de mensen thuis. In de overige gevallen bleek er een logische verklaring voor het energieverbruik. Naar aanleiding van de thuisbezoeken werden slechts 180 slimme meters afgekeurd en vervangen. Ook de Consumentenbond vindt de slimme meter betrouwbaar. “Als de meterstand niet klopt, is er meestal sprake van een defect”, vertelt woordvoerder Joyce Donat. “Maar normaal gesproken geldt: wat hij meet, dat klopt gewoon.”

Wat is een slimme meter?

Fijn dat de analoge energiemeter wordt vervangen, maar wat is een slimme meter precies? De slimme meter is een type energiemeter die jouw stroom- en gasverbruik bijhoudt en doorgeeft aan de netbeheerder. Het verschil met de huidige analoge meters is dat een slimme meter een digitale meter is. Je herkent deze aan het digitale display waarop je jouw energieverbruik kunt aflezen, in plaats van het analoge telwerk met verspringende cijfertjes. De netbeheerder leest jouw stroomverbruik en gasverbruik op afstand uit en geeft dit door aan jouw energieleverancier. De leverancier gebruikt het vervolgens om jouw energierekening op te stellen. Omdat je met behulp van een slimme meter zelf ook meer inzicht krijgt in je werkelijke energieverbruik, kun je bewuster aan de slag met energie besparen.

Voordelen slimme meters

Hoewel de oude energiemeters hun werk prima doen, biedt het gebruik van een slimme meter veel voordelen. Een slimme meter zorgt niet direct voor het besparen op energie, maar geeft jou wel meer inzicht waardoor je weet hoe je wel kunt besparen op jouw energieprijzen. Zo krijg je elke maand een overzicht van jouw energiegebruik en word je bewust van een hoger verbruik dan verwacht. Een energieleverancier zal niet aan de bel trekken wanneer je meer gas en stroom verbruikt, daarom is het fijn om meer controle te hebben via jouw slimme meter. Bovendien zijn de slimme meters nauwkeuriger en wordt jouw energieverbruik beter gemeten. Ook kun je een energieverbruiksmanager koppelen aan de slimme meter. Denk bijvoorbeeld aan een smartphone app waarop je direct jouw energieverbruik en kosten inzichtelijk hebt. Deze apps zorgen voor meer bewustzijn en helpen jou bij het besparen op energie.

Oude meter registreerde mogelijk te weinig

Al kan het gebeuren dat mensen die overstappen van een Ferrarismeter schrikken van de nieuwe metingen. “Soms is de draaischijf in deze meter wat versleten, waardoor hij trager draait. Je verbruikt dan meer energie dan gemeten wordt. En bij de slimme meter krijg je wel weer de juiste cijfers. Daar kan een verschil in zitten”, zegt Donat. Ook kan het voorkomen dat stoorsignalen – veroorzaakt door andere apparatuur – de meting beïnvloeden. Dat bleek deze zomer uit onderzoek van Netbeheer Nederland en de Universiteit Twente. Door de sterke toename van elektrische apparatuur, zoals dimmers en voedingen, en door het gebruik van niet-goedgekeurde apparatuur, kunnen deze stoorsignalen ontstaan.

De netbeheerders houden er rekening mee dat dit probleem toeneemt en stellen daarom extra eisen aan de nieuwe generatie meters. Al komt ook dit probleem nauwelijks voor. Dit jaar is er nog geen enkel geval aangetroffen. Vorig jaar bleken stoorsignalen in vijf gevallen problemen te veroorzaken.

Telkens weer een nieuwe generatie slimme meters

Voor de rest zijn er geen grote problemen bij slimme energiemeters bekend. “We zitten er ook bovenop”, aldus Meelker. “We ontwikkelen de slimme meter permanent door, net zoals telefoons steeds een nieuwe generatie kennen.” Dat betekent ook dat de meter bij mensen thuis zo nu en dan vervangen moet worden. Niet omdat de meter verkeerd meet, maar omdat er een nieuwer model beschikbaar is. Er staat de consument met de slimme energiemeter namelijk nog veel te wachten. Zo kan je in de toekomst zelf bepalen aan wie je je energiedata beschikbaar stelt. Nu is het zo geregeld dat alleen jij en de energieleverancier bij de gegevens kunnen, maar het kan in de toekomst handig zijn om bijvoorbeeld je meterstanden door te geven aan een hypotheekadviseur als je een duurzaamheidslening voor je huis wilt. Via een app kun je zo’n partij dan toestemming geven om je data te benutten.

Privacy gevoeligheid onder het vergrootglas

Al roept dit misschien de vraag op: hoe privacy gevoelig is dit? Veel mensen zijn bang dat energieleveranciers kunnen zien wanneer je thuis bent en wat je uitvogelt. Het steekt ook bij een deel van de bewoners dat de meter verplicht wordt als de subsidie op zonnestroom wordt afgebouwd, waarschijnlijk vanaf 2023. Het daltarief voor huishoudens met oude meters is inmiddels al verdwenen. Meelker zegt dat de gegevens helemaal geen gevaar lopen en dat je zelf de baas blijft over de data. Ook de Consumentenbond bevestigt dat, al noemt Donat het logisch dat sommige mensen twijfelen. “Het is hele persoonlijke informatie.” Als je dat toch niet vertrouwt, kan je de slimme meter ook uit laten zetten door de netbeheerder; dan wordt de informatie niet meer naar je energieleverancier gestuurd. Je moet je meterstanden dan handmatig doorgeven, net zoals bij de oude meters.